Tegen hiv bestaat (nog) geen geneesmiddel. Er zijn wel medicijnen die het virus onderdrukken, zodat je gezond blijft.

Kan je hiv behandelen?

Ja, je kan hiv behandelen. 

Hiv-medicatie doet het aantal virusdeeltjes in het bloed dalen. We spreken dan over een 'lage virale lading'. De hoeveelheid virus in je bloed is dan zo laag, dat het niet meer meetbaar is. Je afweersysteem functioneert dan goed.

  • Hiv-medicatie helpt je om gezond te blijven.
  • Je geeft het virus niet meer door tijdens seks.

Je start best zo snel mogelijk met hiv-remmers na de diagnose.

Hiv volledig uit het lichaam verwijderen is nog niet mogelijk. Daarom is de behandeling van hiv levenslang. 

Soorten hiv-remmers: combinatietherapie

Er bestaan verschillende soorten hiv-medicatie. Tegen één hiv-remmer wordt het virus snel resistent. De hiv-arts schrijft daarom een combinatie van verschillende hiv-remmers voor. Dit heet combinatietherapie. 

De verschillende soorten hiv-remmers hebben allemaal een andere werking: 

  • Entree-remmers voorkomen dat het virus zich vastklikt aan de CD4-cellen. 
  • Reverse transcriptase-remmers voorkomen dat het virus in de CD4-celkern binnendringt. 
  • Integrase-remmers remmen de inbouw van het erfelijk materiaal van het virus in de CD4-celkern af. 
  • Protease-remmers remmen de productie van nieuw virus af in geïnfecteerde CD4-cellen. 

Hiv-medicatie bestaat in verschillende vormen: pillen, siroop of sinds kort ook inspuitingen. 

Kies de hiv-medicatie die best past bij jou, in overleg met je hiv-arts en/of therapie counselor. Zij houden rekening met je leef-, eet- en slaappatroon.

Bijvoorbeeld: 

  • Maakt het uit hoeveel pillen per dag je neemt? 
  • Maakt het uit hoe vaak per dag je pillen neemt? 
  • Hoe haalbaar is het om de medicatie stipt in te nemen? 
  • Hoe haalbaar is het om bij de inname iets te eten? 
  • Neem je andere medicijnen, alternatieve middelen of drugs? 

Therapietrouw: belangrijk voor je gezondheid 

Als je je medicatie dagelijks inneemt, dan ben je 'therapietrouw'. Therapietrouw is belangrijk bij de onderdrukking van het hiv-virus. Zonder therapietrouw wordt het virus resistent. Dat betekent dat de medicatie zijn werk niet meer doet en je virale lading opnieuw stijgt. 

Neem dagelijks je hiv-medicatie in: 

  • op hetzelfde tijdstip 
  • in de juiste hoeveelheid 
  • volgens de juiste voedingsadviezen 

Moeite met therapietrouw?

Therapietrouw hangt samen met je motivatie en een zekere structuur en routine in je leven. Medicatie wordt het meest vergeten op momenten dat je uit je routine bent, bijvoorbeeld: 

  • Als je ziek bent of in een dip zit 
  • Tijdens een avondje uit 
  • Bij een ziekenhuisopname 
  • Door alcohol- of druggebruik 

Bespreek dit tijdig met je arts of therapiecounselor.

Er bestaan ook handige hulpmiddelen, zoals: 

  • Innameschema dat rekening houdt met met je eet- en slaappatroon, je sociale en familieleven en je werk. Stel dit op met je hiv-arts en/of therapiecounselor. 
  • Pillendoos met vakjes: zo kan je controleren of je je pillen genomen hebt 
  • Alarm instellen op je horloge, computer, gsm of smartphone (of een post-it briefje).
  • Bewaar medicatie op de plaats waar je ze inneemt.
  • Bewaar een reservedosis pillen op plaatsen waar je veel komt (zoals je werk). Gebruik die als je je pillen bent vergeten.
  • Neem altijd een extra reservedosis mee. 
  • Moet je je medicatie met voedsel innemen? Neem altijd iets eetbaars mee (zoals een mueslireep).

Hiv-medicatie vergeten?

Panikeer niet als je een dosis mist. Het kan iedereen overkomen.

  • Lees de bijsluiter van jouw medicatie: tot wanneer kan je een gemiste dosis nog innemen? 
  • Neem nooit een dubbele dosis om de gemiste dosis te vervangen.
  • Overleg met je arts, apotheker of verpleegkundige.

Bijwerkingen van hiv-medicatie

Soms heeft hiv-medicatie bijwerkingen. Maar de meeste mensen hebben hier weinig last van. 

Bijwerkingen in de eerste weken

De eerste weken kan je last krijgen van:

  • diarree
  • misselijkheid
  • duizeligheid
  • vermoeidheid 

Dit is normaal: je lichaam moet even wennen aan het medicijn.

Meld nevenwerkingen altijd aan de hiv-arts, zeker bij:

  • huiduitslag en koorts
  • klachten die verergeren

Bijwerkingen bij langdurig gebruik

Sommige bijwerkingen merk je niet op, zoals veranderingen in de suikerhuishouding of een verhoging van je cholesterol. Op lange termijn zijn zulke nevenwerkingen wel schadelijk. 

Laat je niet afschrikken door verhalen hierover. De hiv-arts controleert dit sowieso tijdens je medische opvolging. Als er op termijn bijwerkingen optreden, dan kan je met je hiv-arts naar oplossingen zoeken. 

Invloed op seks

Hiv en een aantal hiv-remmers kunnen je verlangen naar seks doen afnemen. Of de vaginaslijmvliezen doen uitdrogen, wat pijn bij het vrijen kan veroorzaken. 

Sommige hiv-remmers tasten ook de zenuwen aan, wat kan leiden tot erectieproblemen

Soms kunnen net medicijnen om nevenwerkingen te behandelen een negatieve invloed hebben op je seksleven. Zo kunnen antidepressiva erectie- of orgasmeproblemen veroorzaken. Van sommige medicijnen die de eetlust stimuleren, krijg je ook minder zin in seks.

Bespreek ook seksuele bijwerkingen met je hiv-arts. Die bekijkt samen met jou of een andere hiv-behandeling verlichting kan bieden.

Waarmee mag je hiv-remmers niet combineren?

Hiv-remmers werken soms minder goed als je ze met deze geneesmiddelen combineert: 

  • cholesterolverlagers 
  • antibiotica  
  • antidepressiva 

Sommige geneesmiddelen versterken de bijwerkingen van hiv-remmers. Middelen tegen schimmelinfecties of tegen epilepsie bijvoorbeeld. 

Het omgekeerde gebeurt ook: hiv-remmers kunnen de bijwerkingen van andere middelen versterken.

Wisselwerkingen met alcohol en drugs 

Over de wisselwerkingen tussen alcohol, drugs en hiv-remmers is nog niet veel geweten.  

Vertel eerlijk over je alcohol- of druggebruik aan je hiv- of huisarts. Zo houden ze er rekening mee bij hun diagnoses en behandelingen. 

Hiv-remmers en anticonceptie

Sommige hiv-remmers beïnvloeden het hormoongehalte in het bloed, waardoor je anticonceptie niet meer goed werkt. 

Het omgekeerde is niet waar. Als je hormonale anticonceptie neemt, beïnvloedt dit de werking van je hiv-remmers niet.

Bespreek het met je arts of gynaecoloog. 

Vertel het aan je arts en apotheker 

Breng de apotheker, hiv- en huisarts op de hoogte van alle medicijnen die je neemt. Dit geldt voor: 

  • geneesmiddelen voorgeschreven door een andere arts 
  • geneesmiddelen die je kan aankopen zonder doktersvoorschrift 
  • kruidenmiddelen 
  • recreatieve drugs en alcohol 

Alternatieve geneesmiddelen werken niet

Er is geen alternatieve behandeling die hiv kan genezen. Sommige middelen kunnen wel je afweersysteem positief beïnvloeden. Maar weerstand bouw je vooral op door gezond te leven: 

  • Eet veel groenten en fruit 
  • Zorg voor voldoende slaap en beweging. 
  • Zoek de buitenlucht op. 
  • Stop of minder met roken. 
  • Vermijd cafeïne, alcohol en drugs. Ze verhogen het stressniveau in je lichaam.  
  • Verminder je suikergebruik.  

Sommige voedingssupplementen en plantaardige geneesmiddelen kunnen je weerstand kunnen nuttig zijn (zoals groene thee en kokosolie).  

Let op! Sommige kruiden beïnvloeden de werking van hiv-remmers.

Vermijd: 

  • sint-Janskruid 
  • mariadistel 
  • ginkgo biloba 
  • knoflookcapsules 

Raadpleeg altijd je hiv-arts als je natuurlijke geneesmiddelen overweegt. 

Kan je resistent worden aan hiv-remmers?

Ja, dat is mogelijk. Je kan resistentie voorkomen door een goede therapietrouw. 

Behandeling blijft in bijna alle gevallen mogelijk. 

Wat is resistentie? 

Resistentie treedt op wanneer de hiv-remmers die je gebruikt het hiv-virus niet meer onderdrukken.

In de CD4-cel maakt het hiv-virus kopieën van zichzelf. Het gebeurt dat tijdens de vermenigvuldiging het gekopieerde virus verschilt van het oorspronkelijke virus. Dat zijn mutaties. De hiv-remmers hebben geen effect meer op het gemuteerde virus.

Zo kan hiv zich weer vermenigvuldigen: de virale lading stijgt. 

Mogelijke oorzaken van resistentie

  • Je lichaam neemt de hiv-medicatie onvoldoende op, bijvoorbeeld door herhaaldelijke diarree of braken.
  • Je hebt moeite met therapietrouw. 
  • Je bent besmet door een virus dat resistent is. 

Hoe wordt resistentie ontdekt?

Via bloedonderzoek. Bij het begin van de medische opvolging voert de hiv-arts een resistentiebepaling uit. Op basis van de resultaten wordt gekeken wat de beste (nieuwe) combinatie hiv-remmers is.

Heb je moeite met therapietrouw of gezondheidsproblemen? Neem tijdig contact op met je arts.