Ben je getuige van ongewenste intimiteiten, seksuele intimidatie of een aanranding?
Kijk of je kan helpen. Hoe? Met onze 5 tips, ook wel de 5 A methode van Sensoa.
Er zijn verschillende dingen die je kan proberen. Als je eerste poging niet werkt, probeer dan een andere manier.
Je eigen veiligheid staat voorop: grijp enkel in op een manier die goed voelt en bij de situatie past.
Bekijk de 5 A's
Anderen betrekken
- Betrek een vriend(in). Spreek af dat één van jullie de persoon zal afleiden terwijl de andere hulp gaat zoeken.
- Spreek een andere omstander aan. Misschien bevindt deze zich in een betere positie om tussen te komen. Werk samen.
- Betrek een omstander of verantwoordelijke. Bijvoorbeeld de buschauffeur, de barmedewerker, een verantwoordelijke op een festival, een leerkracht op school.
- Bel bij een ernstige situatie 112 om hulp van politie en hulpdiensten in te roepen. Probeer als je kan te checken of de persoon die wordt lastiggevallen dit wenst.
Afleiden
Je kan ook subtieler te werk gaan en voor afleiding zorgen om het gedrag te doen stoppen. Soms is het voldoende om gewoon in de buurt te gaan staan van de persoon die wordt lastiggevallen.
Helpt dit niet, dan kan je de persoon die wordt lastiggevallen aanspreken. Begin over iets dat niets met de situatie te maken heeft:
- Stel een vraag. Vraag bv. de weg naar het toilet of informeer hoe laat het is.
- Doe alsof je de persoon die wordt lastiggevallen kent en begin over iets alledaags.
- Zorg ‘per ongeluk’ voor commotie door je drankje te morsen of iets te laten vallen.
Afzonderen
Haal de persoon die het gedrag ondergaat weg uit de situatie. Dit kan door jezelf fysiek tussen hen in te zetten of door één van de betrokken personen (eventueel met een smoesje) mee te nemen naar een andere plaats, bv. de dansvloer, het toilet of in de buurt van een groepje mensen.
Aanspreken
Spreek de betrokken personen rechtstreeks aan. Vraag aan de persoon die het gedrag ondergaat of alles oké is. Als je voelt dat het kan, spreek dan ook de persoon die het gedrag stelt aan.
Dingen die je zou kunnen zeggen, zijn:
- ‘Alles oké hier?’
- ‘Valt die persoon je lastig?’
- ‘Wat je doet is ongepast’
- 'Wat doe je nu?'
- ‘Laat hem/haar met rust’
- ‘Hij/zij vindt wat je doet duidelijk niet leuk, stop daar mee’
Hou het kort en bondig. Ga geen uitgebreide discussie aan. Focus op je doel: er voor zorgen dat het gedrag stopt en de persoon veilig is.
Wanneer het gaat om mensen die je minder goed kent of die een machtspositie hebben tegenover jou is dit echter niet altijd gemakkelijk.
Aanwezig blijven
Het is niet de bedoeling dat je jezelf door deze tussenkomsten in gevaar brengt. Als je op het moment zelf niet echt iets kan doen of je voelt je niet goed op je gemak, kan je altijd in de buurt blijven en nadien een steun zijn voor de persoon die wordt lastiggevallen.
Soms is de situatie ook heel kort in duur en krijg je niet de kans om tussen te komen. Je wacht dan best even af tot de situatie voorbij is en spreekt nadien hem of haar aan:
- Vraag hoe het gaat en zeg dat je het vervelend vond dat dit hem of haar is overkomen.
- Vraag of je iets voor de persoon kan doen.
- Bied aan om mee op iemand te wachten, iemand te bellen of ergens mee naartoe te wandelen.
- Geef aan dat je mee hulp kan zoeken of aangifte doen als de persoon dat wil.
Professionele hulp na seksueel grensoverschrijdend gedrag
Als je seksueel grensoverschrijdend gedrag hebt meegemaakt of hebt zien gebeuren, kan je nadien met veel vragen zitten. Blijf er niet mee zitten. Praat erover met een vertrouwenspersoon: iemand uit je omgeving die je goed kent en waar je je veilig bij voelt. Als je dat wil, is er ook professionele hulp beschikbaar.
Hulp die dag en nacht bereikbaar is
- Zorgcentra na Seksueel Geweld: enkele ziekenhuizen hebben speciale diensten waar een slachtoffer van seksueel geweld dag en nacht terecht kan. Ze bieden medische en psychologische zorg en kunnen je helpen om een klacht neer te leggen en je letsels op te volgen. Je kan deze diensten ook bellen of mailen.
- Tele-onthaal is er als je nood hebt aan een gratis, anoniem gesprek. Tele-onthaal is 24/24 en 7/7 beschikbaar om te bellen. Je kan ook chatten binnen bepaalde openingsuren.
Bellen, mailen en chatten tijdens de openingsuren
- 1712 is een hulplijn voor iedereen die te maken krijgt met geweld. Je kan anoniem en gratis je verhaal doen door te bellen, mailen of chatten. Ze kunnen je ook doorverwijzen naar CAW of JAC in je buurt.
- Awel is er speciaal voor kinderen en jongeren. Je kan gratis en anoniem bellen, mailen of chatten.
- nupraatikerover.be is er voor kinderen en jongeren die te maken krijgen met geweld. Je kan gratis en anoniem chatten.
Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag?
Seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat niet alleen over geslachtsgemeenschap maar ook over kussen, aanraken of het geven van ongewenste seksuele opmerkingen. Er zijn verschillende criteria om rekening mee te houden. Zoals: is er wederzijdse toestemming? Wordt er niemand onder druk gezet? Is iedereen nog in staat om toe te stemmen? Deze zes criteria kunnen je helpen om situaties beter in te schatten.
- Julia Day, beleidsmedewerker bij Sensoa
Waar ligt jouw grens? Speel de FlirterTwister
Tot waar vind jij seksueel gedrag eigenlijk nog oké? En wat vinden andere mensen? Speel de FlirterTwister alleen of met je vrienden om dat beter te ontdekken.
Als professional aan de slag met het thema
Ben je leraar of hulpverlener? Wil je hier als professional mee aan de slag? Volg een opleiding en leer jongeren hoe ze een actieve rol kunnen spelen als omstanders.