Natuurlijke anticonceptie zonder hormonen

Wat is natuurlijke anticonceptie?

Er zijn twee mogelijkheden:

• Ofwel heb je geen seks tijdens je vruchtbare periode. Dat heet periodieke onthouding.
• Of je hebt wel seks tijdens je vruchtbare periode, maar enkel met anticonceptie zonder hormonen. Bijvoorbeeld een condoom of een pessarium.
• Je gebruikt voor de rest geen anticonceptie.

Bij natuurlijke anticonceptie moet je goed weten op welke dagen je vruchtbaar bent. Je moet je menstruatiecyclus dus goed begrijpen en opvolgen.

Hoe weet ik wanneer ik vruchtbaar ben?

Je vruchtbare periode begint ongeveer 6 dagen voor je eisprong. Waarom?

• Een eicel overleeft tot 24 uur na de eisprong.
• Zaadcellen kunnen tot 5 dagen overleven in de baarmoeder en eileiders.

Er bestaan verschillende methodes om te weten wanneer je vruchtbare periode is en wanneer je eisprong plaatsvindt.

• Die methodes baseren zich op je vorige cycli of op lichamelijke veranderingen tijdens je menstruatiecyclus.
• Niet elke methode is even betrouwbaar. Er spelen veel zaken mee die je niet zo goed kan meten.
• Daarom is het aangeraden om verschillende methodes tegelijk te gebruiken.
• Tijdens je vruchtbare dagen gebruik je best een condoom of pessarium.
• Dezelfde methodes kan je ook gebruiken als je wél zwanger wil worden.

Hoe gebruik ik natuurlijke anticonceptie?

Je hebt verschillende manieren om te bepalen wanneer je vruchtbare periode is. Belangrijk:

• Vertrouw zeker niet alleen op vruchtbaarheids-apps of menstruatie-apps om je vruchtbare periode te berekenen.
• Een combinatie van verschillende methodes zal je meer zekerheid bieden.
• Wil je een van deze methodes toepassen om niet zwanger te worden? Vraag advies aan je arts.

Kalendermethode

Je houdt 6 tot 12 maanden lang de duur van elke cyclus goed bij. Je menstruatiecyclus begint op de eerste dag van je menstruatie en eindigt de dag vóór je opnieuw begint te menstrueren. Een cyclus duurt gemiddeld 28 dagen, maar een cyclus van 25 tot 35 dagen is perfect normaal.

Op basis van jouw kortste en langste cyclus bereken je in welke periode je seks mag hebben, of enkel met condoom of pessarium.

Je vruchtbare periode bereken je als volgt:

• Neem het aantal dagen van je kortste cyclus en trek er 18 af. Dit is de eerste dag van de onveilige periode.
• Neem het aantal dagen van je langste cyclus en trek er 11 af. Dit is de laatste dag van de onveilige periode.

Let wel op:

• Sommige medicijnen kunnen je cyclus beïnvloeden. Gebruik je bijvoorbeeld angstremmers, antidepressiva of langdurig antibiotica? Dan kan je de kalendermethode beter niet gebruiken.
• Je kan ook geen kalendermethode gebruiken onmiddellijk na een geboorte, na borstvoeding of na een abortus. Je cyclus kan dan onregelmatig zijn.

Temperatuurmethode

‘s Morgens voor het opstaan meet je op een vast tijdstip je temperatuur. Na de eisprong stijgt je lichaamstemperatuur met 0,2 à 0,3°C. 

Vanaf de tweede dag dat je een temperatuursverhoging hebt, is het normaal gezien niet meer mogelijk om zwanger te worden.

Er zijn apparaatjes te koop die je temperatuur meten en bewaren. Ze berekenen voor jou of het veilig is om seks te hebben of niet.

Methode volgens Billings

Je bepaalt het tijdstip van de eisprong door de textuur en de hoeveelheid van je vaginale afscheiding of cervixslijm te monitoren.

Standaard dagen methode

Bij deze methode heb je tussen dag 8 en dag 19 van je cyclus geen seks.  Of enkel met condoom of pessarium. De eerste cyclusdag is de dag van je menstruatie.

Let wel op:

• De cyclus mag niet korter zijn dan 26 dagen of langer dan 32 dagen.

Sensiplan of Natural Family Planning (NFP)

Bij Sensiplan bepaal je je vruchtbare periode door jezelf elke ochtend te controleren:

• Je temperatuur
• Baarmoederhalsslijm
• De ligging van je baarmoedermond

Meer informatie over deze methode vind je op de website van Sensiplan.

Urinetest

Je plast 's morgens op een teststaafje dat de hormonen in je urine meet. Een microcomputer zet de resultaten van die test om in een advies: vrijen is veilig of niet. Of enkel met condoom of pessarium. Raadpleeg je arts voor meer informatie over deze methode.

Hoe betrouwbaar is natuurlijke anticonceptie?

Natuurlijke anticonceptiemethodes zijn minder betrouwbaar.

De kans op zwangerschap is ongeveer 24 procent. Dat wil zeggen dat als 100 vrouwen gedurende één jaar natuurlijke anticonceptie gebruiken, er ongeveer 24 zwanger worden.

Hoe meer manieren je combineert om te bepalen wanneer je vruchtbaar bent, hoe betrouwbaarder het kan zijn.

Hoe beoordeelt Sensoa de betrouwbaarheid van anticonceptie? 

Sensoa kijkt vooral naar het gebruik van anticonceptie in het dagelijkse leven, mét mogelijke gebruikersfouten, ook wel 'typisch gebruik'. Typisch gebruik of 'typical use' is dus meer zoals in het echt dan 'perfect gebruik'. ‘Perfect gebruik' of 'perfect use’ betekent: zoals het anticonceptiemiddel gebruikt wordt in studies en onderzoeken, dus zonder fouten. We baseren ons daarvoor op het wetenschappelijk onderzoek van James Trussell.

Hoe betrouwbaar zijn vruchtbaarheidsapps?

Steeds meer mensen gebruiken apps als hulp bij anticonceptie. De betrouwbaarheid verschilt enorm van app tot app. Op dit moment is er maar één app in de VS en in Europa erkend als volwaardig anticonceptiemiddel.

Die app heet ‘Natural cycles’. Je brengt in de app elke dag gegevens in over je menstruatie, je lichaamstemperatuur en eventueel de resultaten van ovulatietests. Op basis van die gegevens toont de app of die dag veilig of onveilig is.

De betrouwbaarheid van deze methode is vergelijkbaar met de pil, maar vraagt een grotere inspanning. Na één jaar gebruikt nog slechts één op drie vrouwen de methode.
 

Voordelen en nadelen van natuurlijke anticonceptie

Voordelen

• Je behoudt je natuurlijke menstruatiecyclus. Je hebt geen bijwerkingen door hormonen in je anticonceptie.
• Het is gratis als je enkel voor onthouding kiest. 

Nadelen

• Natuurlijke anticonceptie vraagt een grondige kennis, ervaring en vertrouwdheid met je lichaam.
• Je moet de nodige zelfdiscipline hebben. Je moet er echt dagelijks mee bezig zijn.
• Niet geschikt voor vrouwen met een onregelmatige cyclus.
• Je kan je menstruatie niet zelf regelen.
• Minder betrouwbaar
• Je bent niet beschermd tegen seksueel overdraagbare aandoeningen. Gebruik dus ook een condoom als je met een nieuwe partner vrijt. Doe een soa-test bij je huisarts voor je zonder condoom vrijt.