- Klein siliconen voorwerp dat je in je vagina inbrengt
- Gebruiken telkens je seks hebt
- Je menstruatie kan je niet zelf regelen
- Geen volledige bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s)
Vergelijk het pessarium met het vrouwencondoom
Betrouwbaarheid
Prijs ouder dan 25
€ 15 - € 35 per jaar
Prijs jonger dan 25
€ 15 - € 35 per jaar
Lees alles over het pessarium
Wat is het pessarium of diafragma?
Het pessarium is een siliconen kapje of ring met een flexibele rand dat de baarmoederhals afsluit. Het verhindert zo dat er zaadcellen in de baarmoeder komen.
Je plaatst het pessarium zelf in je vagina elke keer voordat je seks hebt. Dat doe je telkens samen met een zaaddodende gel (spermicide).
Het pessarium wordt ook wel eens diafragma, baarmoederkapje, cervixkapje of vrouwenkapje genoemd.
Geen volledige bescherming tegen soa’s
Een pessarium beschermt tegen zwangerschap, maar beschermt niet volledig tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Het beschermt gedeeltelijk, omdat bacteriën de baarmoeder niet binnen kunnen. Ook werkt de zaaddodende gel bacteriedodend.
Maar de bescherming is veel minder goed dan bij een condoom: zo beschermt een pessarium niet tegen syfilis.
Welke soorten pessaria zijn er?
Er zijn verschillende soorten pessaria, die onder twee merknamen te verkrijgen zijn.
Caya (pessarium)
Dit is een nieuw type van voorgevormd pessarium gemaakt uit siliconen. Het heeft een koepelvorm en zit los in de vagina: tussen de achterwand van de vagina en het schaambeen. Door zijn vorm past het Caya pessarium bij vrijwel alle vrouwen. Het hoeft niet door een huisarts worden aangemeten.
Femcap (cervixkapje)
Femcap is eigenlijk geen pessarium, maar een voorgevormd siliconen kapje. Dit cervixkapje zuigt zich vast rond de baarmoederhals (of cervix) en sluit die zo nauw aan. Femcap bestaat in drie maten. Je hoeft die niet te laten aanmeten door je huisarts, maar je kan wel met de arts bespreken welke maat voor jou het meest geschikt is.
- Small (22 mm): voor vrouwen die nooit zwanger zijn geweest.
- Medium (26 mm): voor vrouwen die wel zwanger zijn geweest, maar niet vaginaal bevallen zijn (bijvoorbeeld bij een miskraam of keizersnede).
- Large (30 mm): voor vrouwen die wel vaginaal zijn bevallen van een voldragen kind.
Opgelet: het merk Femcap is ook de firma die menstruatiecups op de markt brengt. Dit is een ander product (voor opvangen van menstruatiebloed) en géén anticonceptiemiddel.
Hoe werkt het pessarium of diafragma?
Het pessarium zorgt er - in combinatie met zaaddodend middel - voor dat zaadcellen de baarmoeder niet (levend) kunnen bereiken:
- Het pessarium houdt de zaadcellen tegen.
- Het zaaddodend middel immobiliseert de spermacellen die toch voorbij het pessarium geraken.
- Daardoor kan een rijpe eicel niet bevrucht worden.
Hoe gebruik je het pessarium?
- Vooraleer je het pessarium inbrengt, breng je zaadddodende gel op het pessarium aan. Doe dit niet te lang op voorhand. Want dan werkt de gel niet meer. Waar je deze gel moet aanbrengen, hangt af van welk pessarium je gebruikt. Bekijk hiervoor de gebruiksaanwijzing.
- Het pessarium wordt zoals een tampon in de vagina ingebracht. Duw het pessarium met je vinger zo ver mogelijk naar binnen.
- Je kan het pessarium al inbrengen enkele uren voor je seks hebt. Hoe lang voor de seks verschilt per soort. Bekijk hiervoor de gebruiksaanwijzing.
- Na de seks moet het pessarium een aantal uur (minimum 6 uur) in de vagina blijven zitten. Dan pas zijn de zaadcellen niet meer actief en mag je het verwijderen. Bekijk hiervoor de gebruiksaanwijzing.
- Indien je diafragma al meer dan drie uur geplaatst is, en je hebt opnieuw seks, gebruik je best wat extra zaaddodende gel: dit kan gewoon op de buitenkant van het diafragma aangebracht worden zonder dat het moet herplaatst worden. Want het zaaddodend middel kan na drie uur minder effectief worden.
- Caya mag niet langer dan 24 uur onafgebroken in de vagina blijven zitten. Femcap mag tot 48 uur. Als het pessarium langer blijft zitten, heb je kans op ontstekingen door de groei van bacteriën.
- Als je glijmiddel gebruikt, zorg er dan voor dat dit glijmiddel op waterbasis is. Andere glijmiddelen kunnen het pessarium aantasten. Voor het gebruik van het Caya pessarium kan je de Caya zaaddodende gel als glijmiddel gebruiken.
- Je gebruikt het pessarium best niet tijdens de menstruatie, want dan kan het menstruatiebloed niet weg. Als er nog maar een klein beetje bloedverlies is, mag het wel.
Hoe lang mag je hetzelfde pessarium gebruiken?
Je kan het pessarium één à twee jaar gebruiken. Noteer in je agenda wanneer je het pessarium gekocht hebt, en wanneer het vervangen moet worden.
Waar kan je een pessarium kopen?
Pessaria zijn zonder doktersvoorschrift te verkrijgen. Het Caya pessarium is te koop in de apotheek of online. Femcap kan je in België enkel online bestellen.
Prijs?
Caya kost ongeveer € 36 per stuk, Femcap € 70 per stuk. Aangezien het pessarium één à twee jaar werkt, komt dit neer op € 15 à 35 € per jaar.
Er is geen terugbetaling door de ziekteverzekering. Bij sommige ziekenfondsen krijg je een extra tegemoetkoming als je anticonceptie koopt. Het gaat vaak om een jaarlijkse tegemoetkoming. Vraag naar de voordelen en voorwaarden bij jouw ziekenfonds.
Er is geen verhoogde terugbetaling voor jongeren -25 jaar voorzien.
Hoe betrouwbaar is het pessarium?
Als je het pessarium samen met de zaaddodende gel op de juiste manier gebruikt, is het een betrouwbaar voorbehoedsmiddel. Maar in de praktijk is het - door onjuist gebruik - minder betrouwbaar.
De kans op zwangerschap is in de praktijk 16%. Dit wil zeggen dat als 100 vrouwen gedurende 1 jaar het pessarium gebruiken, er ongeveer 16 zwanger worden.
Voor de indeling van de anticonceptiemiddelen baseren we ons op de studie van James Trussell. We hanteren de ‘typical use’ cijfers aangezien deze rekening houden met mogelijke gebruikersfouten en een typisch gebruik voorstellen (Trussell, 2011).
Voor- en nadelen van het pessarium
Voordelen
- Het pessarium kan op voorhand ingebracht worden. En de man hoeft na de zaadlozing niet onmiddellijk terug te trekken. Je hoeft dus het vrijen niet te onderbreken zoals bij een condoom.
- Het pessarium bevat geen hormonen waardoor je ook geen bijwerkingen kan hebben. Je behoudt ook je natuurlijke menstruatiecyclus.
- Nadat je het pessarium verwijdert, kan je in theorie onmiddellijk zwanger worden.
- Je hebt geen doktersvoorschrift nodig.
- Je kan het pessarium gebruiken als je borstvoeding geeft.
Nadelen
- Het vraagt nogal wat handigheid en oefening om het pessarium in te brengen en te verwijderen.
- Het pessarium moet na de zaadlozing nog minimum 6 uur in de vagina blijven zitten.
- Bij wilde seks blijft het pessarium soms niet goed zitten (Femcap beter dan Caya).
- Het pessarium is niet in alle apotheken verkrijgbaar.
- Het is minder betrouwbaar.
- Je moet er elke keer dat je seks hebt (ervoor en erna) aan denken.
- Het pessarium beschermt niet volledig tegen soa's. Gebruik dus ook een condoom als je met een nieuwe partner vrijt. Doe een soa-test bij je huisarts voor je zonder condoom vrijt.
Veelgestelde vragen
Voel je het pessarium zitten?
Als het pessarium goed zit, voel je er als vrouw niets van.
Zijn er verschillende pessaria?
Ja. Er bestaat een Femcap en Caya pessarium. Er bestaan ook verschillende maten van pessaria.
Voel je het pessarium tijdens het vrijen?
Bij het vrijen kan de partner de rand van het pessarium voelen.
Hoe groot is het pessarium?
Er zijn verschillende soorten pessaria met verschillende afmetingen. Het Caya pessarium is ongeveer 7cm x 7cm groot.
Kan je een pessarium gebruiken tijdens de menstruatie?
Een pessarium wordt beter niet gebruikt tijdens de menstruatie, want dan kan het menstruatiebloed niet weg. Het mag wel gebruikt worden tijdens een korte periode bij heel licht bloedverlies. Zo komt er geen bloed vrij tijdens het vrijen.
Kan het pessarium eruit glijden tijdens het vrijen?
Dat kan. Indien het pessarium tijdens het vrijen uit de vagina glijdt, breng dan opnieuw zaaddodende gel aan en breng het vervolgens weer in. Als het pessarium na de zaadlozing uit de vagina is gegleden, raadpleeg dan een arts voor de noodpil.
Heeft het pessarium invloed op mijn menstruatiecyclus?
Nee, het pessarium werkt zonder hormonen en heeft daardoor geen invloed op je menstruele cyclus. Met het pessarium kan je je menstruatie ook niet uitstellen of vervroegen.
Is het inbrengen van een pessarium pijnlijk?
Neen.
Kan iedereen een pessarium gebruiken?
Elke vrouw kan een pessarium gebruiken, ook als je nog niet bevallen geweest bent.
Moet je het pessarium laten controleren door een arts?
Neen, dat hoeft niet. Bij gebruik van Femcap kan het wel zijn dat de pasvorm niet meer past na een bevalling. Bespreek met je arts of je na een bevalling een grotere maat van pessarium nodig hebt.
Kan je voelen dat het pessarium goed zit?
Ja. Voel met uw langste vinger (meestal de middelvinger) of het siliconenmembraan de baarmoedermond volledig bedekt. Controleer of de vingergreep goed in de holte achter het schaambeen ligt. Indien dit niet zo is, breng het pessarium dan opnieuw aan.
Wat als je het pessarium bent vergeten of als je het verkeerd hebt gebruikt?
Kan ik met het pessarium meerdere keren achter elkaar vrijen?
Dat kan. Wel moet je na 3uur telkens opnieuw zaaddodende gel aanbrengen.
Hoe moet ik het pessarium reinigen?
Na gebruik moet je het pessarium zorgvuldig reinigen. Was het in lauw water met zeep. Laat het drogen en bewaar het in het juiste doosje.
Mag ik het pessarium nog gebruiken na een vaginale infectie?
Als je een vaginale infectie hebt (gehad), is het reinigen van het pessarium niet voldoende. Het pessarium kan besmet blijven. Na besmetting met een vaginale infectie koop je best een nieuw exemplaar.
Hoe lang blijven spermacellen leven?
Spermacellen kunnen tot vijf dagen overleven in het lichaam van de vrouw. Maar dat kan enkel wanneer ze na de zaadlozing onmiddellijk tot in de eileider geraken. Als dat niet het geval is (ze blijven bijvoorbeeld in de vagina wanneer een pessarium wordt gebruikt), kunnen ze slechts enkele uren (+- 6 uur) overleven voor ze hun actieve werking verliezen.
Wat is het verschil tussen een pessarium en het vrouwencondoom?
Beiden zorgen ervoor dat er geen zaadcellen in de vagina komen en beiden gebruik je enkel tijdens het vrijen. Het vrouwencondoom is een soort 'zakje' van polyurethaan of latex dat je inbrengt in de vagina. Je kan het maar 1 keer gebruiken.
Het pessarium is een kapje of ring dat je meerdere keren kan gebruiken. Vrouwencondooms zijn eenvoudig te verkrijgen in de apotheek. Enkel het Caya pessarium is te koop in de apotheek.