De wettelijke minimumleeftijd voor seksueel contact is 16 jaar. Je bent vanaf je 16 jaar seksueel meerderjarig.

Seksueel meerderjarig vanaf 16 jaar

Vanaf de leeftijd van 16 jaar heb je 'seksueel zelfbeschikkingsrecht'.  

Dat betekent dat je vanaf 16 jaar: 

  • voor de wet oud genoeg bent om toestemming te geven voor seksueel contact 
  • seks mag hebben met iedereen die 16 of ouder is, op voorwaarde dat jullie dit beiden willen 

Wie jonger is dan 16 kan volgens de wet geen toestemming geven tot seksuele handelingen. Wel geldt een uitzondering. Tussen de leeftijd van 14 en 16 jaar kan je wél toestemmen met seksuele handelingen zolang het leeftijdsverschil met de andere persoon niet meer dan 3 jaar bedraagt en er geen gebruik wordt gemaakt van een vertrouwens- of gezagsrelatie, bijv. met je leerkracht.   

Betekent dat dat je niet mag experimenteren met seks als je nog geen 16 jaar bent?

De wet legt inderdaad een leeftijdsbeperking op.

Je kan experimenteren met seks vanaf 14 jaar als de persoon met wie je dat doet jouw leeftijd heeft of maximaal drie jaar ouder is. Vanaf 16 jaar kan je vrij experimenteren met iemand van minimaal 14 jaar of anderen die ouder zijn dan jezelf. Er mag dan geen gebruik worden gemaakt van een vertrouwens- of gezagsrelatie. 

Wanneer je seks hebt met iemand onder de 14 jaar, mag dit volgens de wet niet. Ook als beide partners het wel willen. 

Waarom staat dit in de wet? 

Deze wet bestaat om jongeren te beschermen tegen seksueel misbruik, niet om jongeren die met onderlinge toestemming experimenteren te bestraffen. 

De wet redeneert dat jongeren onder de 16 (of mits uitzondering voor +14 jaar) nog niet voor zichzelf kunnen beslissen of ze al seks willen. Ze zouden dan misschien met seks instemmen omdat een volwassene het verlangt, niet omdat ze er al klaar voor zijn. 

Zo wil de wet de jongere die nog niet voor zichzelf kan beslissen beschermen. Als een jongere aangifte wil doen van seksueel misbruik, vergemakkelijkt de wet dit.

Word je dan gestraft? 

Ben ik volgens de wet strafbaar als ik seks heb met iemand jonger dan 16 jaar?

  • Iedereen die seks heeft met iemand jonger dan 16 jaar is in principe strafbaar. Wel geldt een uitzondering. Tussen de leeftijd van 14 en 16 jaar kunnen jongeren wél toestemmen met seksuele handelingen zolang het leeftijdsverschil met de andere persoon niet meer dan 3 jaar bedraagt en er geen gebruik wordt gemaakt van een vertrouwens- of gezagsrelatie.
  • Ben je ouder dan 18 jaar en is de persoon met wie je seks hebt jonger dan 16 jaar? Dan kan de rechter je straffen opleggen.  
  • Ben je jonger dan 18 jaar en heb je seks met iemand jonger dan 14 jaar? Dan kan je geen straf krijgen, maar kan de jeugdrechter wel een maatregel opleggen.  

De wet is er om jongeren te beschermen, niet om hen te bestraffen.

Als er geen groot leeftijdsverschil is en het blijkt dat jongeren met onderlinge toestemming seks hadden, dan zal in de praktijk wellicht geen straf of maatregel worden opgelegd.  

Seks zonder toestemming is altijd strafbaar. Voor je aan seks begint is het altijd goed om zeker te zijn dat jij en de ander er klaar voor zijn. Dat doe je door hier met elkaar over te praten en nooit de ander onder druk te zetten.

Leeftijdsverschil bij seks

Je kiest voor seks best iemand bij wie je je genoeg op je gemak voelt. Zo kan je aangeven wat je wel en niet fijn vindt en waar je wel of niet klaar voor bent. Leeftijdsverschil kan daar een rol bij spelen. 

Jongeren zetten de eerste stappen op vlak van seks. Ze zijn volop aan het leren en moeten nog ervaring opdoen.  

Als een jongere een partner heeft die 5 of meer jaar ouder is, zijn ze als partners niet altijd gelijkwaardig. De oudste partner heeft dan: 

  • meer levenservaring  
  • soms meer ervaring met seks 
  • soms meer invloed op de jongere dan omgekeerd 
  • soms meer gezag dan de andere

Er bestaat het risico dat de oudere partner zin heeft in seksuele handelingen waar de jongere nog niet aan toe is. Dat kan voor spanningen zorgen.