Seksuele intimidatie of ongewenste intimiteiten zijn bv. seksueel getinte, seksistische of homofobe opmerkingen, opdringerig gedrag, gluren, oneerbare voorstellen en handtastelijkheden.

    Seksuele intimidatie of aanranding?

    Het gaat dus om ongewenst, storend, intimiderend of choquerend gedrag dat seksueel geladen is. De grens met andere vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag zoals aanranding is vaak vaag.

    'Seksuele intimidatie' is geen juridisch begrip. Sommige vormen ervan kunnen echter vallen onder strafbare seksuele feiten zoals belaging of stalking, seksisme, aantasting van de seksuele integriteit, exhibitionisme en grooming.

    Ongewenste intimiteiten kunnen zeer vervelend en onaangenaam zijn. Zeker als het herhaaldelijk gebeurt.

    Je gaat je er ongemakkelijk door voelen en het kan je een gevoel van onveiligheid geven.

      Seksuele intimidatie: voorbeelden

      • ongewenste seksuele insinuaties
      • ongepaste dubbelzinnige opmerkingen 
      • ongewenste intieme vragen over privéleven
      • ongewenste schunnige moppen 
      • ongepaste uitnodigingen voor afspraakjes
      • blijven aandringen op seksuele contacten of relatie
      • opdringerige opmerkingen over je uiterlijk, seksuele geaardheid
      • imitaties (gebaren, stem, manier van lopen)
      • obscene gebaren of geluiden
      • oneerbare voorstellen 
      • ongewenste bijnamen of troetelnamen 
      • ongepast staren waardoor je je geïntimideerd voelt
      • gluren
      • nafluiten
      • opdringerig aanwezig zijn
      • ongewenste seksueel expliciete foto's, filmpjes of geschenken 
      • met porno confronteren
      • exhibitionistisch gedrag 
      • ongewenste seksueel getinte berichten
      • ongepaste toenadering zoeken op sociale netwerksites zoals Facebook, Instagram
      • ongewenste kus
      • ongewenste omhelzing
      • ongewenste aanrakingen

      Hoe reageren op seksuele intimidatie als je het meemaakt?

      Je kan het gedrag negeren en er niet op ingaan. Soms helpt dat en houdt de ander er vanzelf mee op. 

      Maar dikwijls is het beter om heel duidelijk te maken dat je het gedrag vervelend vindt en dat de ander daarmee moet ophouden. Dan ben je assertief.

      Er is geen unieke manier om juist te reageren. De tips hieronder zijn voorbeelden van hoe je kan reageren als de situatie en je lichaam het toelaten, maar weet dat je lichaam het in een zware stresssituatie soms overneemt. Je moet je dus zeker niet schuldig voelen als je één van deze reacties niet kan geven. 

      • Andere(n) betrekken: je kan op de trein een omstander betrekken die in de buurt is door bijvoorbeeld oogcontact te maken, verbaal aanspreken, er naartoe gaan, gezelschap opzoeken, aandacht trekken. Je kan ook achteraf anderen betrekken om steun te gaan zoeken (bijvoorbeeld bij een collega of een hulpverleningsinstantie).  
      • Afleiden: iets onverwachts doen, bijvoorbeeld lawaai maken of luid roepen waardoor de betrokkene zelf van slag geraakt en andere omstanders zich bewust worden van jouw situatie. Door in de verdediging te gaan, ga je in tegen de verwachtingen van de ‘pleger’. Je kan ook afleiden op een verbale manier door van onderwerp te veranderen. 
      • Afzonderen: zelf weggaan uit de situatie om jezelf in veiligheid te brengen door bijvoorbeeld naar de wc te gaan. Je kan je ook afzonderen uit een gesprek door te beginnen bellen met iemand. Je kan de pleger ook iets laten doen waardoor deze persoon weggaat, bijvoorbeeld door te vragen om een glas water te gaan halen. Door de pleger weg te halen uit de situatie kan jij even alles op een rijtje zetten.   
      • Aanspreken: confrontatie aangaan met de pleger en je grens luidop benoemen. Doe dit zoveel mogelijk vanuit de ik-persoon door te zeggen: 'ik vind dit niet oké', 'ik ben niet geïnteresseerd', 'kan je hiermee stoppen?'  
      • Afweren: fysiek begrenzen en reageren, bijvoorbeeld door een hand op een been weg te halen.

      Hoe reageren als je seksuele intimidatie ziet gebeuren? 

      Gewenste en ongewenste intimiteiten: het verschil 

      Zodra iemand iets als ongewenst ervaart, is het ook ongewenst. Dit houdt in dat die grens flou, maar vooral ook subjectief is.

      Hetzelfde gedrag kan door de ene als ongewenst ervaren worden, terwijl iemand anders ermee kan lachen. 

      Het is dus ook een kwestie van steeds beleefd te blijven en grenzen te respecteren, wil je voorkomen dat je van ongewenste intimiteiten beschuldigd wordt.

      Enkele tips:

      Is seksuele intimidatie strafbaar?

      • Klacht neerleggen bij de politie voor ongewenste intimiteiten kan, zeker wanneer het is gebeurd in de publieke ruimte. Het is wel mogelijk dat er verder weinig gevolg aan gegeven wordt omdat de daders vaak onbekend zijn voor de politie. Toch is een klacht indienen belangrijk omdat het de politie kan helpen om te weten welke buurten onveilig zijn en zo in te zetten op extra toezicht.
      • Als het binnen een organisatie gebeurt, meld het dan zeker bij de directie of een vertrouwenspersoon.
      • Als het zich op je werk voordoet kan je klacht indienen bij de vertrouwenspersoon. Pesterijen op het werk zijn bij wet verboden en kunnen gesanctioneerd worden.
      • Ongewenste intimiteiten op je sportclub of in de jeugdbeweging kan je melden bij een aanspreekpersoon die hiervoor is aangesteld. Elke sportfederatie en veel clubs hebben een Aanspreekpersoon Integriteit (API). Ook heel wat jeugdwerkingen hebben dit. 
      • Op school kan je naar een leraar, de directie of het CLB stappen.

      De directie van de school of van je bedrijf, het bestuur van de sportclub of de leiding van de jeugdbeweging kan degene die je lastigviel waarschuwen of sanctioneren.

      Seksuele intimidatie op het werk

      Hierbij kan het om allerlei soorten ongewenste intimiteiten gaan. Voor de een zijn deze zaken over de grens, voor de ander misschien niet. Jij alleen maakt uit of opdringerig gedrag van een collega seksuele intimidatie is.

      Hoe reageren als werknemer?

      Bekijk of je het zelf of met behulp van een omstander kan aankaarten of begrenzen. Zeker als de persoon die het gedrag stelt bijvoorbeeld een leidinggevende is, is dit vaak niet gemakkelijk. 

      Dien een klacht in bij de vertrouwenspersoon of preventieadviseur op je werk als het gedrag niet stopt. Als slachtoffer ben je beschermd tegen mogelijk ontslag. 

      Hoe reageren als werkgever?

      Als werkgever ben je door de wet verplicht om actief mee te werken aan een oplossing.  

      De werkgever kan zowel maatregelen treffen ten aanzien van het slachtoffer als ten aanzien van de pleger. De pleger krijgt dan een verwittiging, een overplaatsing naar een andere werkplek, of een andere tuchtmaatregel.  

      In ernstige gevallen kan je de pleger ontslaan om dringende redenen. 

      Veelgestelde vragen

      Wanneer kan ik nog nee zeggen of mijn grens aangeven?

      Je kan dit op ieder moment doen. 

      Als de ongewenste intimiteiten zich herhaaldelijk voordoen, is het vaak gedrag dat zich stilletjes aan heeft opgebouwd. De grens werd stapje voor stapje verlegd. 

      In het begin kon bepaald gedrag nog onschuldig lijken en reageerde je hier bv. vriendelijk of neutraal op.

      Dit wil echter niet zeggen dat je in een latere fase je grens niet meer mag aangeven. De ander heeft zeker geen vrijgeleide om blijvend je grenzen op te zoeken of deze te overschrijden.
       

      Hoe vaak komt seksuele intimidatie voor?

      30% van de Belgische vrouwen ouder dan 15 jaar kreeg het afgelopen jaar te maken met seksuele intimidatie.

      Recent onderzoek van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM) stelt dat 6% van de vrouwen en 2% van de mannen ooit op een intieme manier werd aangeraakt door een leidinggevende of klant.

      Raadpleeg hier meer feiten en cijfermateriaal over seksuele intimidatie