Handicap en seks

Invloed van je handicap op seks

Veel zaken kunnen een invloed hebben op je seksualiteit: bijvoorbeeld je levensgeschiedenis, je leeftijd of geslacht. Ook een beperking kan mee bepalen hoe je je seksualiteit beleeft.

Elke beperking is anders

Niet alle handicaps hebben dezelfde invloed op seks. Hoe je handicap je seksualiteitsbeleving en relatie zal beïnvloeden, hangt af van de aard en ernst van de handicap  

• Blindheid of doofheid zal andere gevolgen hebben voor je seksleven dan bijvoorbeeld verlamming.
• Ben je met je handicap geboren of niet? Dat kan de invloed van je handicap op seks mee bepalen.
• Als je handicap door een ziekte of een ongeluk ontstaan is, had je hiervoor misschien al seksuele ervaring opgedaan. Dan moet je misschien opnieuw zoeken hoe je kan genieten van je seksualiteit.
• Bij een progressieve ziekte of handicap kan je seksualiteitsbeleving op langere termijn veranderen. Soms vraagt het tijd om te accepteren dat je lichaam veranderd is en niet meer alles kan zoals vroeger.  

Belang van intimiteit

Je kan intimiteit op verschilende manieren beleven, bijvoorbeeld:

• Dicht bij elkaar liggen
• Elkaar vasthouden
• Strelen
• Kussen.

Dit zijn intense ervaringen die erg bevredigend kunnen zijn. 

Betrek je sekspartner om je lichaam te verkennen.

• Vertel elkaar over hoe jullie seks beleven.
• Praat over je seksuele gevoelens.
• Raak elkaar aan.
• Vertel elkaar wat jullie leuk vinden en wat jullie verwachten. 

Genieten van seks: verken jezelf

Seks is meer dan alleen penis in vagina of anus (penetratie) en klaarkomen. Wat seks voor jou exact betekent kan wat zoeken zijn en hangt vaak af van je beperking.

Bij verlamming door bijvoorbeeld dwarslaesie of spina bifida, kan je het gevoel in de geslachtsdelen kwijtraken. 

Dat kan in sommige gevallen stimulatie en orgasmes bemoeilijken of onmogelijk maken.

Omgaan met verminderd gevoel

Sommige plekken op je lichaam kunnen door je handicap minder gevoelig geworden zijn, terwijl anderen net erg gevoelig worden. Zo is het mogelijk dat je aanrakingen op nieuwe plekken aangenaam vindt, bijvoorbeeld aan de oorlelletjes of handen. Verken niet enkel de klassieke erogene zones.  

Probeer een massage-oefening: laat je partner je hele lichaam verkennen en geef aan wat goed voelt. Let niet enkel op welke plekjes fijn voelen, maar ook de soort aanraking en de juiste druk:  

• Zachtjes strelen
• Rondjes of kleine tikjes 
• Steviger masseren  

Ook een krachtiger seksspeeltje kan fijn zijn bij verminderd gevoel.

Wat te doen bij pijn?

Heb je regelmatig last hebt van pijn bij bepaalde houdingen?

• Probeer een ander standje.
• Er bestaan ergonomische hulpmiddelen om je comfortabeler te maken tijdens seks, zoals seksmeubilair.  
• Vaak voldoet een kussen ook om je comfort te verhogen. 
• Praat met je partner over wat fijn en minder fijn voelt. 

Medicatie en invloed op jouw seksualiteit

Als persoon met een beperking neem je misschien bepaalde medicijnen. Die kunnen een invloed hebben op jouw seksualiteit:

• Sommige mensen ervaren dat ze minder of net meer zin hebben in seks.
• Het kan lastiger worden om een erectie te krijgen.
• Je wordt misschien minder vaginaal vochtig.
• Sommige mensen krijgen moeilijker een orgasme door bepaalde medicatie.

Wil je weten of een medicijn invloed kan hebben op jouw seksualiteit? Vraag uitleg aan je huisarts, psychiater of aan de persoon die de medicatie voorschreef.

Seksspeeltjes en seksuele hulpmiddelen

Er zijn talloze hulpmiddelen beschikbaar om van seks te kunnen genieten. Er zijn specifieke speeltjes om masturberen met een fysieke beperking te vergemakkelijken. Van klassieke vibrators tot specifieke materialen die gebruiksvriendelijk zijn voor mensen met een beperking:  

• Seksmeubilair: stoelen of schommels die je helpen om makkelijker posities aan te nemen en verschillende standjes te proberen.
• Masturbators: speeltjes voor als je minder mobiliteit of kracht in je handen hebt.
• Vinger-vibrators: kleine vibrators die je over je vinger schuift om makkelijker jezelf of je partner manueel te stimuleren; 
• Erotisch audiomateriaal: voor mensen met een visuele beperking (beschikbaar op de meeste pornosites) 
• Vibrerend ondergoed: voor als jij of je partner zelf geen speeltje kan vasthouden 

Meer informatie over seksuele hulpmiddelen kan je vinden bij Aditi vzw. Je kan ze in seksshops kopen of online. 

Lees meer over seksspeeltjes.

Seksuele dienstverlening

Personen met een beperking van 18 jaar of ouder kunnen een beroep doen op seksuele dienstverlening. In Vlaanderen en Brussel kan je hiervoor terecht bij Aditi vzw. Bekijk de voorwaarden op de site van Aditi. 

Voorbeelden van seksuele dienstverlening:

• Seksuele vaardigheden aanleren
• Samen seksualiteit en intimiteit beleven.

Relatiebureaus en datingsites

Naast de algemene relatiebureaus zijn er ook relatiebureaus en netwerkwebsites die specifiek gericht zijn op mensen met een beperking:

• Dottie: sociale netwerksite voor mensen met een beperking
• Zeddnet: ontmoetingsplaats voor mensen met een beperking die het moeilijk vinden om contact te leggen
• Capido: site waar mensen met een beperking of autisme elkaar kunnen ontmoeten of kunnen daten

Seksuele rechten als je een beperking hebt

Met een lichamelijke of verstandelijke handicap heb je dezelfde seksuele rechten als iedereen.

Je hebt dus het recht om:  

• Je seksualiteit te ontdekken 
• Seksuele relaties aan te gaan
• Kinderen te krijgen: recht op ouderschap
• Anticonceptie te gebruiken en om mee te beslissen welk anticonceptiemiddel je gebruikt. 
• Je te beschermen tegen seksueel misbruik.
• Privacy om je seksualiteit te beleven.   

Als het gaat over seksualiteit, is grenzen stellen en respecteren erg belangrijk. Jouw recht om seksuele relaties aan te gaan mag je nooit afdwingen of opleggen aan iemand anders.

Privacy en seksualiteit in een woonzorgcentrum

Woon je in een woonzorgcentrum en heb je een beperking? Heb je daarbij extra zorg nodig?

Misschien krijg je niet altijd de nodige privacy om je seksualiteit te beoefenen. Maak hierover afspraken met je hulpverlener.  

Aditi vzw begeleidt zorgvoorzieningen om een beleid rond seksualiteit uit te werken. Zij kunnen je ook in contact brengen met een seksueel dienstverlener als je een seksuele zorgnood hebt.