Werken, reizen, verzekeringen afsluiten... het blijft allemaal mogelijk als je leeft met hiv.

Praten over hiv: disclosure

Praten over hiv kan helpen om de diagnose te verwerken. Maar het is niet altijd gemakkelijk. Bereid je dus best goed voor.

Aan een hulpverlener

Licht artsen en hulpverleners in. Ze mogen je geen zorg weigeren omdat je hiv hebt.

Artsen en hulpverleners inlichten over je hiv-status heeft verschillende voordelen:

  • Je krijgt de juiste zorg en behandeling.
  • Bij een voorschrift van andere medicatie wordt rekening gehouden met je hiv-remmers.
  • Ze zijn gebonden aan het beroepsgeheim.

Aan een partner

Je bepaalt zelf of en wanneer je het vertelt aan partner(s). 

Een disclosure aan je vaste partner kan moeilijk en emotioneel zijn. Maar het kan opluchten dat je je partner inlicht. Hij of zij zal je beter begrijpen en beter kunnen steunen als het nodig is.  

Licht ex-partners waarmee je vaginale of anale seks zonder condoom had in, zodat ze zich kunnen laten testen. Je kan hen zelf inlichten, of je kan je arts vragen om dat (anoniem) voor je te doen. Ex-partners waarmee je veilige seks had, hoef je niet in te lichten.

Bij iemand met wie je een relatie wil, is de moeilijkste vraag wanneer je hem of haar inlicht. Onmiddellijk vertellen of niet? Beide opties hebben voor- en nadelen.

Als je het onmiddellijk zegt, bestaat de kans dat je afgewezen wordt. Je weet wel meteen waar je staat en blijft niet met twijfels zitten.

Het voordeel van wachten is dat je elkaar eerst beter leert kennen. Je kan beter inschatten of de relatie een kans op slagen heeft. Het nadeel is dat het na een tijd moeilijker wordt om het te vertellen. Mogelijk voelt de ander zich bedrogen als je het pas later vertelt. Soms leidt dit tot een vertrouwensbreuk.

Voor welke optie je ook kiest: zo'n disclosure is nooit gemakkelijk. Bereid je dus goed voor. Vraag aan een lotgenoot op Positief Contact hoe die dat heeft aangepakt.

Tips voor een hiv-disclosure

Vóór het gesprek: 

  • Stel jezelf de vraag wat je  wil bereiken: opluchting, steun, (h)erkenning?
  • Probeer in te schatten hoe de ander gaat reageren.
  • Bereid je voor op vragen.
  • Stel jezelf de vraag hoe je om zou gaan met een afwijzing.
  • Verzeker jezelf dat je ergens terecht kan als het gesprek tegenvalt.
  • Praat er eens over met een lotgenoot of vraag advies aan een hulpverlener.

Tijdens het gesprek:

  • Kies een geschikt moment en een rustige omgeving.
  • Maak duidelijk dat het om vertrouwelijke informatie gaat en dat je op discretie rekent.
  • Beluister de reactie en probeer te achterhalen wat hij/zij daarmee bedoelt.
  • Geef aan hoe jij de reactie ervaart.
  • Bied informatie aan.
  • Maak een eind aan het gesprek als je voelt dat het gesprek de verkeerde richting uitgaat.

Na het gesprek:

  • Accepteer de reactie en bouw daar op voort.
  • Gun de ander tijd om de boodschap te verwerken.
  • Houd de communicatielijnen open.

Geen meldingsplicht

Hiv behoort tot de persoonlijke levenssfeer. Dit betekent dat je wettelijk niemand hoeft te vertellen dat je hiv hebt. Behalve na een kans op overdracht.

Als persoon met hiv dien je hiv-overdracht te voorkomen. Na een kans op overdracht licht je de ander in. Doe je dat niet, dan kan dit juridische gevolgen hebben als de ander een klacht indient.

Heb je samen besloten om zonder condoom te vrijen en je partner raakt besmet? Dan is de verantwoordelijkheid duidelijk gedeeld. Als er toch klacht wordt ingediend, zal de procureur nagaan of jij en je partner wisten dat je hiv had en hoe duidelijk de afspraak was om zonder condoom te vrijen. Indien je het nodige gedaan hebt om hiv-overdracht te voorkomen is de kans op vervolging klein tot onbestaande. In België zijn er geen aparte strafwetten voor hiv.

Verschil tussen zwijgen en liegen

Er is een verschil tussen zwijgen en liegen: zwijgen over hiv is oké, liegen (zeggen dat je geen hiv hebt, terwijl dat wel zo is) mag je niet doen.

Als je werkgever of verzekeraar vraagt of je hiv hebt, mag je dus niet zeggen dat je géén hiv hebt. Liegen kan een reden zijn voor ontslag. Als een verzekeraar merkt dat je belangrijke gegevens achterhoudt, mag hij de verzekering ongeldig verklaren.

Hiv op het werk

Het is perfect mogelijk om te blijven werken als je hiv hebt. Hiv heeft geen invloed op je werkprestaties. 

Ontslag vanwege hiv is discriminatie en kan je juridisch aanvechten.

Je bent wettelijk niet verplicht om je werkgever te vertellen dat je hiv-positief bent. Maar het kan wel handig zijn bij medische controles bijvoorbeeld. 

Wat als ik tijdens een sollicitatiegesprek vragen krijg over hiv?

Wettelijk gezien hoef je niet te zeggen dat je hiv-positief bent. Je moet enkel vermelden wat van belang is voor het uitoefenen van de job. Zet je kwaliteiten, vaardigheden en ervaring op de voorgrond bij het solliciteren.

Maak vooraf de afweging: wat is de meerwaarde als ik over mijn hiv-status vertel?

Tips voor het sollicitatiegesprek:

  • Bereid je gesprek voor: vraag iemand om de rol van werkgever te spelen. Oefen je antwoorden op (moeilijke) vragen.
  • Langere periodes waarin je niet gewerkt hebt kunnen vragen oproepen. Beantwoord deze vragen kort en maak duidelijk waarom je nu een geschikte kandidaat bent.
  • Op nieuwsgierige vragen kan je de wedervraag stellen: “hoe staat dit in verband met de vacature?” Breng het gesprek terug op jouw kwaliteiten in functie van de job.
  • Vragen ze naar een medisch geschiktheidsonderzoek? Er mag niet getest worden op hiv zonder je toestemming. 

Vertel ik het aan de arbeidsgeneesheer?

Je hoeft de arbeidsgeneesheer niet in te lichten over je hiv-status.

Toch heeft het voordelen:

  • Je krijgt ondersteuning bij reacties van collega's of werkgever.
  • Je krijgt advies over eventuele werkaanpassingen.
  • De arbeidsgeneesheer is gebonden aan het beroepsgeheim.

Je werkgever heeft sowieso geen inzage in je medische gegevens. Enkel jij beslist om je hiv-status kenbaar te maken aan werkgever of collega's.

Hoe kan ik (discreet) hiv-medicatie nemen op het werk?

Je kan hiv-medicatie gewoon op het werk innemen. Als je wil voorkomen dat iemand het ziet, kan je je altijd even afzonderen.

Neem je toch liever je medicatie buiten de werkuren? Of heb je last hebt van bijwerkingen die je hinderen tijdens het werk? Neem contact op met de hiv-arts of therapiecounselor. 

Verzekeringen voor mensen met hiv

Een brand-, auto-, rechtsbijstands-, familiale en hospitalisatieverzekering kan je altijd afsluiten, zonder meer te betalen.

Andere verzekeringen kan je niet afsluiten of je betaalt meer dan iemand zonder hiv:

  • Schuldsaldoverzekering: je betaalt meestal meer dan iemand zonder hiv. Onderhandel over een betaalbare verzekering en vraag naar hun argumenten en referenties. Je mag wettelijk niet geweigerd worden voor een schuldsaldoverzekering.
  • Hospitalisatieverzekering: hiv-gerelateerde kosten worden door sommige verzekeraars niet of maar deels gedekt.
  • Levensverzekering: je betaalt meer of krijgt geen verzekering.
  • Verzekering gewaarborgd inkomen voor zelfstandigen: je wordt geweigerd. Het Vlaams Patiëntenplatform bekijkt samen met Unizo of gezamenlijke acties voor (een betere) toegang mogelijk zijn. 
  • Uitvaartverzekering: Je betaalt meer of je doorloopt een wachttijd voordat de verzekering in werking treedt.

Tips om een verzekering af te sluiten

  • Vraag offertes aan van verschillende maatschappijen, zodat je de meest voordelige verzekering kan afsluiten.
  • Lees de voorwaarden. Soms worden hiv-gerelateerde kosten niet of maar gedeeltelijk gedekt. 
  • Ga naar een makelaar. Die werkt onafhankelijk en weet welke verzekeraars de beste voorwaarden bieden.
  • Vul medische vragenlijsten eerlijk in. Komt de verzekeraar te weten dat je de hiv-status verzwegen hebt? Dan vervalt de verzekering. De betaalde premies worden niet terugbetaald.
  • Vraag een attest van je hiv-arts dat aangeeft dat je gezondheid en levensverwachting goed zijn. Zo'n attest is een goede basis om te onderhandelen over betere verzekeringsvoorwaarden. 

Bestaande of nieuwe polis?

Een bestaande polis vóór je hiv-diagnose mag de verzekeraar niet opzeggen of aanpassen. Je behoudt de voorwaarden van vóór de diagnose.

Let bij de afsluiting van een nieuwe polis op de polisvoorwaarden. Sommige verzekeringen dekken niet alle hiv-gerelateerde kosten. Ze beperken de tussenkomst tot een vast bedrag per dag of voor een bepaalde periode. Sommige verzekeraars dekken alleen de kosten voor aids, niet die voor hiv. 

Lees meer informatie en tips over verzekeringen op de website van het Vlaams Patiëntenplatform.

Reizen met hiv

Op reis gaan als je hiv-positief bent is perfect mogelijk.

Let wel: In sommige landen gelden inreisbeperkingen voor mensen met hiv:

  • Reizen binnen de Europese Unie is geen probleem voor EU-burgers.
  • Sommige landen hebben verblijfsbeperkingen voor mensen met hiv. Die gelden als je in het land wil gaan wonen of werken, of als je langer dan 30 dagen in het land wil reizen. 
  • Een paar landen (zoals Soedan en Equatoriaal Guinea) eisen een medisch attest waarop staat dat je geen hiv hebt.
  • In Irak word je bij aankomst getest op hiv.
  • In de meeste landen moet je alleen een vragenlijst invullen die vraagt of je een besmettelijke ziekte hebt. Soms moet je die lijst al invullen als je een visum aanvraagt, soms pas op vliegtuig of trein, of bij de douanecontrole in het land zelf.
  • In de Verenigde Staten vragen ze of je een besmettelijke ziekte hebt. Op die vraag mag je 'nee' antwoorden. Hiv staat er niet langer op de lijst van besmettelijke ziektes.

Bij het invullen van een vragenlijst, kan je in principe je hiv-status verzwijgen. Houd er wel rekening mee dat ze je toch de toegang kunnen weigeren of uit het land zetten, als ze te weten komen dat je hiv hebt.

Lees de inreisbeperkingen voor mensen met hiv per land

Neem extra hiv-medicatie mee op reis

Neem voldoende hiv-medicatie mee als je op reis gaat. In het buitenland kan je niet met een Belgisch voorschrift naar de apotheek stappen. De kans is groot dat je niets meekrijgt.

Neem extra dosissen mee voor het geval er vertraging is of als je reisplannen zouden veranderen.

Tips bij je hiv-medicatie mee op reis nemen:

  • Vraag je arts of je innameschema kan aangepast worden als je naar een andere tijdzone reist.
  • Steek je medicatie in de handbagage als je met het vliegtuig reist. 
  • Overweeg om je medicatie in een andere verpakking te steken als je reist naar een land met inreisbeperkingen. En zorg dat je een antwoord klaar hebt als de douane vragen stelt over je medicijnen. 
  • Bescherm je medicatie tegen hitte en vochtigheid. Die kunnen een effect hebben op de werking ervan.

Medicatie kwijtgeraakt op reis?

Volg deze stappen:

  1. Contacteer je hiv-arts, je ziekenfonds en je verzekering. Je hiv-arts kan een brief, e-mail of fax naar je sturen met daarop de bijzonderheden van je medische behandeling en welke hiv-remmers je gebruikt.
  2. Maak een afspraak met een plaatselijke arts. Die kan je de nodige voorschriften bezorgen.
  3. Ga met het voorschrift naar een plaatselijke apotheker.

Check altijd of de stofnaam van het middel dat je krijgt klopt. Sommige middelen hebben in het buitenland een andere naam (Efavirenz is in België verkrijgbaar als Stocrin,  maar in de VS als Sustiva).

EHBO en wondverzorging

De standaardvoorzorgsmaatregelen om wonden te verzorgen bij iemand met hiv volstaan, zoals het gebruik van handschoenen.

  • Krijg je besmet bloed op je intacte huid? Geen probleem, hiv raakt niet door een ongeschonden huid. 
  • Krijg je besmet bloed op een schaafwond of op een wond met een korstje? Geen probleem, hiv raakt daar niet door.
  • Prik- of snijongeval? Contacteer onmiddellijk een hiv-referentiecentrum of universitair ziekenhuis. PEP verkleint de kans op hiv.

Voor tandartsen gelden er specifieke maatregelen

Discriminatie op basis van hiv

Word je ongelijk behandeld of uitgesloten omwille van hiv? Meestal liggen vooroordelen en onjuiste informatie over hiv aan de basis van discriminerend gedrag.

De antidiscriminatiewet geeft je de mogelijkheid om klacht neer te leggen. Deze wet verbiedt discriminatie omwille van 'een huidige of toekomstige gezondheidstoestand'.

Bij een klacht van discriminatie is er gedeelde bewijslast. Dit houdt in dat jij niet alle bewijzen dient aan te leveren. Degene waartegen je klacht indient voor discriminatie, moet aantonen dat hij niet discrimineert. 

Contacteer Sensoa Positief bij discriminatie omwille van hiv.