Vestibulitis

Vestibulitis is een Latijnse naam die artsen gebruiken voor een ontsteking (-itis) van het voorhof van de schede (vestibulum). Vrouwen met vestibulitis hebben vaak pijn bij geslachtsgemeenschap. 

Behandeling van vestibulitis

Wanneer de diagnose van vestibulitis gesteld is zal de arts je uitleggen dat de pijnlijke zone eigenlijk in stand wordt gehouden door een vicieuze cirkel. En dat een aanpak om deze te doorbreken op verschillende vlakken tegelijk moet gebeuren. 

Vestibulitis = vicieuze cirkel 

Last in de “intieme regio” heeft automatisch weerslag op je eigen hersenen, op je gedachten en emoties. Zo ontstaat bijvoorbeeld de onwillekeurige spierspanning van je bekkenbodem. Veel vrouwen met vestibulitis ontwikkelen negatieve gevoelens en gedachten over alles wat met de gevoelige regio te maken heeft. 

Om vestibulitis aan te pakken moet altijd op de drie pijlers tegelijk gewerkt worden: 

1. plaatselijke behandeling om de zone minder gevoelig te maken.
2. behandeling om terug controle (en plezier) te krijgen van de zone rond de vagina-ingang. 
3. lichamelijke partnerbehandeling waarbij vaak initieel alle penetratie (en pijn) gebannen wordt en ingezet wordt op fijne, verbindende lichamelijke oefeningen voor het koppel.

De begeleiding hiervan kan door een gynaecoloog met affiniteit hiervoor. Er wordt soms ook samengewerkt met een seksuoloog.

Symptomen van vestibulitis 

Vestibulitis komt altijd tot uiting als een overgevoeligheid van het voorhof. 

• Dit gebeurt meestal bij aanraking tijdens seksueel contact. Soms is er enkel last bij poging tot penetratie met een penis. Vaak is elke aanraking onaangenaam of pijnlijk, ook met de tong of een vinger.
• Het gebied rond de vaginale opening is vaak rood en soms gezwollen. Er kunnen rode plekjes, maar ook scheurtjes of wondjes voorkomen. 
• Het gebied rond de vagina-opening voelt branderig of schraal aan. Met name de achterkant (naar de anus toe) is gevoelig. 
• Bij (zelfs lichte) aanraking doet deze plek pijn. Dat kan ertoe leiden dat vingeren, orale seks en penetratie pijn doen. 
• Vooral bij geslachtsgemeenschap hebben vrouwen met vestibulitis klachten. Het aanraken van de vagina-opening en het binnenkomen van de penis in de schede is nauwelijks of niet mogelijk door de brandende pijn. Ook tot enkele dagen na geslachtsgemeenschap kan men deze pijn ervaren.
• Ook het inbrengen van een tampon, het wassen van de vulva of het zitten op een fietszadel kan klachten veroorzaken. 

Vestibulitis vaststellen

Een deskundig arts zal eerst met je praten en heel aandachtig naar je luisteren. Hij of zij zal je ook helpen om je klachten zo precies mogelijk te omschrijven. 
Daarna gebeurt er een lichamelijk, gynaecologisch onderzoek waarbij de gevoelige zone in kaart wordt gebracht, met zachte huidaanraking. Dit kan onprettig aanvoelen maar mag geen pijn doen.

Om een diagnose te stellen, zal een arts de vagina-opening onderzoeken en een test uitvoeren. Hierbij zal de arts het volgende nagaan: 

• Of je precies ter hoogte van het vestibulum aanrakingspijn ervaart. Deze test gebeurt met een nat wattenstokje. 
• Of er lokale veranderingen ter hoogte van het vestibulum zijn, bijvoorbeeld in de vorm van vlekjes (dit kan de arts met een vergrootglas onderzoeken). 
• Of er zich ook onwillekeurige spierspanning van de bekkenbodemspieren voordoet. De arts zal hiervoor voorzichtig de vinger in de vagina brengen. Zo kan hij ook de hoger gelegen gebieden in de vagina en het uitzicht van het vaginale slijmvlies onderzoeken. 
• Of er ook andere redenen voor pijn bij penetratie zijn (bv. een gynaecologische infectie). De arts kan dit ook doen door de vinger in de vagina te brengen. Wanneer een speculumonderzoek gebeurt dan zal dat op heel voorzichtige manier gebeuren met een smalle eendenbek. De arts vermijdt hierbij om de gevoelige zone aan te raken. 

Oorzaken van vestibulitis

Er zijn verschillende verklaringen voor vestibulitis. Een eensluidende oorzaak is echter nog niet gevonden.

Men gaat ervan uit dat er ter hoogte van het vestibulum een ontstekingsreactie is met een wijziging in de gevoelszenuwen daar. 

De oorzaak hiervan is soms niet meer te achterhalen. Soms ligt een infectie maar ook behandeling van een infectie of een pijnlijke ervaring in de buurt van de geslachtsorganen aan de bron. En dan ontstaat een vicieuze cirkel waarbij door de vestibulitis en de aanrakingspijn het proces bij elke aanraking versterkt wordt. 

Denk je dat er bij jou sprake is van vestibulitis, raadpleeg dan je arts. De arts zal samen met jou kijken wat er precies aan de hand is. 

Andere woorden voor vestibulitis 

Vulvaire vestibulitis 

Het vestibulum is een stukje net voorbij de ingang van de vagina, aan de achterzijde (van ongeveer 5 tot 7 uur). Vulva wil zeggen “uitwendige geslachtsorganen van de vrouw”. 
“Vulvaire vestibulitis” betekent dan “ontsteking van het voorhof ter hoogte van de uitwendige geslachtsorganen van de vrouw”. 

Focale vulvitis

‘Focaal’ betekent ‘plaatselijk’. Het gaat dus om een gelokaliseerde ontsteking van het voorhof. 

Vulvair vestibulair syndroom 

VVS staat voor “vulvair vestibulair syndroom”. ‘Syndroom’ is een medische term voor een geheel van klachten en/of symptomen. Het gaat dus om vulvaire vestibulitis, geassocieerd met de plaatselijke onwillekeurige spierverkramping, en met de gedachten en gevoelens omtrent relatie, penetratie en geslachtsorganen.