Regelmatig testen op soa's is een goede gewoonte. Soa's kunnen ernstige gevolgen hebben als ze onbehandeld blijven. En je kan anderen besmetten.
Snel naar
Wanneer is een soa-test nodig?
In deze situaties ga je best zo snel mogelijk naar een huisarts voor een soa-test:
- Je had seks zonder condoom met iemand van wie je niet zeker weet of die een soa heeft.
- Je hebt klachten zoals jeuk, wratjes, zweertjes, blaasjes, meer of andere afscheiding of pijn bij het plassen.
- Je had seks zonder condoom met iemand die soa-symptomen had.
- Je hebt een nieuwe relatie en jullie willen vrijen zonder condoom.
- Je kreeg van een sekspartner een waarschuwing dat die een soa heeft.
- Je wil zwanger worden of je bent al zwanger.
Let op: niet elke soa geeft klachten. Daarom kan een soa-test ook nuttig zijn als je geen klachten hebt.
Hoe verloopt een soa-test?
Dat hangt af van je klachten, de manier waarop je seks hebt en de soa's waarop je wordt getest.
Meestal verloopt een test als volgt:
- Eerst gaat de arts na of je risico hebt gelopen en of er klachten zijn. De arts stelt vragen over jezelf, je partner(s) en het seksueel contact dat je hebt gehad.
- Daarna gaat de arts op en rond de geslachtsdelen, keel en/of aars kijken naar eventuele zichtbare soa-symptomen zoals blaasjes, wratjes of zweertjes. De arts doet een uitstrijkje van de vagina, keel of anus.
- In veel gevallen wordt er bloed geprikt of een urinestaal gevraagd voor onderzoek in het laboratorium. Na ongeveer een week krijg je het resultaat.
Tip: Ook bij orale seks kan je een soa krijgen. Heb je gepijpt of gebeft? Breng je arts hiervan op de hoogte zodat die je keel kan onderzoeken.
Waar kan ik mij laten testen?
Voor een soa-test kan je terecht bij elke huisarts. Zie je er tegenop om naar je eigen huisarts te gaan? Kies dan een andere arts.
Er bestaan ook gespecialiseerde centra die hiv- en soa-testen afnemen: de hiv/soa-polikliniek in Antwerpen en de S-Clinic in Brussel.
Gebruik je drugs? Ben je sekswerker? Of heb je geen verblijfspapieren en ben je bang dat je een soa of hiv hebt? Dan kan je ook terecht bij het Helpcenter in Antwerpen.
Anoniem testen op soa, kan dat?
Ja. Elke arts is gebonden aan het beroepsgeheim en mag aan niemand (ook niet aan je partner) vertellen dat je je hebt laten testen. Je arts mag de uitslag ook niet doorvertellen.
Het resultaat van de labo-test wordt teruggestuurd naar je arts.
De factuur wordt naar je thuisadres gestuurd. Daarop staat alleen dat je bloed en/of urine werd getest, maar niet waarop. Heb je liever niet dat de factuur naar je thuisadres wordt gestuurd, bespreek dat dan met je arts. Wil je niet dat dit bezoek aan de huisarts op je overzicht van de mutualiteit komt? Vraag aan je arts om de derdebetalersregeling toe te passen.
Heb je een algemeen medisch dossier? Dan zal het testresultaat daarin vermeld staan.
Wat als de soa test positief is?
De arts zal een behandeling opstarten. Je hebt best geen seks
- zolang de behandeling duurt.
- zolang je symptomen hebt.
Zo kan je vermijden dat je je partner(s) ook besmet.
Moet ik mijn partner verwittigen?
Ja. Als je positief test, is het de bedoeling dat je je recente sekspartner(s) inlicht. Dan kunnen zij zich ook laten testen en behandelen.
Je kan hen zelf contacteren. Of je kan je arts vragen om dit anoniem te doen via een brief 'partnernotificatie' of Partneralert.be.
Hoe vaak moet ik mij laten testen?
Heb je orale, anale of vaginale seks met verschillende sekspartners? Met meerdere partners op 6 maanden tijd? Doe je dat weleens zonder condoom of beflapje? Laat je om de 3 tot 12 maanden testen op soa's.
Ben je een man die seks heeft met mannen? Laat je zeker om de 3 maand testen als je:
- seks hebt met meer dan 10 partners per jaar
- regelmatig seks hebt onder invloed van drugs of alcohol
Lees ook deze informatie over PrEP en bespreek het met je arts.
Kan ik thuis zelf testen op soa's?
Vandaag kan je ook online een soa-test kopen. Zijn deze tests betrouwbaar? Dat verschilt per soort:
Onvoldoende betrouwbaar
- Een zelftest waarbij je het resultaat onmiddellijk kan aflezen, bijvoorbeeld op een buisje.
- Deze tests zijn onvoldoende betrouwbaar. En bovendien duur.
Alleen voor hiv bestaat er een betrouwbare hiv-zelftest, waarbij je thuis het resultaat kan aflezen.
Van betere kwaliteit
- Een soa-test waarbij je zelf een staal neemt van speeksel of urine.
- Je stuurt het staal naar een professioneel labo.
Betrouwbare soa-tests
De soa-tests van Testalize me en Abelcare zijn betrouwbaar. Dit zijn geen zelftests maar zelfafnametests. Er zijn betrouwbare zelfafnametests voor chlamydia en voor gonorroe.
Zelfafnametests: wat is het en hoe werkt het?
- Je neemt thuis een staaltje volgens de gebruiksaanwijzing.
- Je stuurt het staaltje op naar het labo.
- Je krijgt een bericht over het resultaat.
- Als je positief test, moet je naar de huisarts voor een behandeling.
Let op: deze tests zijn erg duur. Een soa-test kan goedkoper bij je huisarts.
Veelgestelde vragen
Word ik getest op soa’s als ik bloed doneer?
Je bloeddonatie wordt op een aantal soa's getest. Maar bloed doneren is geen alternatief voor een volwaardige soa-test bij je huisarts. Zo word je bijvoorbeeld niet op chlamydia getest, een vaak voorkomende soa die niet via bloed wordt opgespoord.
Voordat je bloed geeft, moet je een vragenlijst invullen en een gesprek hebben met de arts. In een aantal gevallen mag je geen bloed geven, waaronder als je een nieuwe sekspartner hebt.
Na de bloedafname worden alle bloedgiften getest op het hepatitis B en C, hiv en syfilis.
Let op: In de beginfase van de infectie is een virus nog niet traceerbaar in het bloed. Daarom is het belangrijk dat je eventuele besmettingsrisico’s meldt. Dat kan in de vragenlijst of tijdens het gesprek met de arts, maar ook anoniem via het meldingsformulier.
Op welke soa's moet ik worden getest?
Hoeveel kost een soa-test?
Je betaalt het remgeld voor het doktersconsult. Daarnaast betaal je een deel van de labokosten. Het andere deel wordt door het ziekenfonds betaald.
De exacte prijs hangt af van het aantal tests dat werd uitgevoerd.
Vanaf wanneer is een soa-test betrouwbaar?
Een soa-test is betrouwbaar bij:
- chlamydia en gonorroe: vanaf 2 weken na het seksueel contact
- hiv en syfilis: vanaf 6 weken na het seksueel contact
- hepatitis B: vanaf 3 maanden na het seksueel contact
Te vroeg testen kan een verkeerd resultaat geven. Tussen de besmetting en het moment dat een test de soa aantoont, zit een vensterperiode: de periode tussen de besmetting en het moment dat we de besmetting kunnen opsporen. Bespreek daarom met je arts wanneer je onbeschermde seks had.
Let op: in sommige gevallen is onmiddellijke actie nodig:
- Heb je klachten die op een hiv-infectie kunnen wijzen?
- Had je als homo- of bi-man anale seks zonder condoom?
- Of werd je het slachtoffer van verkrachting?
Wacht dan niet, maar ga onmiddellijk langs de spoeddienst van een universitair ziekenhuis. Daar kan men een PEP-kuur voorschrijven om een hiv-infectie te voorkomen.
Ben je zelf arts of hulpverlener? Hoe breng je de soa-test ter sprake?
Lees Praten over seksuele gezondheid in de artsenpraktijk (de Onder 4 Ogen gespreksmethode)