Soa test

Wanneer is een soa-test nodig?

Je hebt klachten:

• Je hebt klachten zoals jeuk, wratjes, zweertjes, blaasjes.
• Als je plast heb je pijn.
• Je merkt andere afscheiding op: andere geur of kleur (geel of groen).
• Pijn in de lage onderbuik.
• Anale klachten: jeuk, slijmerig verlies, pijn.

Je hebt geen klachten:

• Je hebt een nieuwe relatie en jullie willen vrijen zonder condoom.
• Je hebt regelmatig seks zonder condoom met verschillende partners. 
• Je had seks zonder condoom. Je weet niet zeker of die persoon een soa heeft.
• Je had seks zonder condoom met iemand die soa-symptomen had.
• Je kreeg van een sekspartner een waarschuwing dat die een soa heeft.
• Je wil zwanger worden of je bent al zwanger.

Hoe verloopt een soa-test?

Dat hangt af van je klachten, de manier waarop je seks hebt en de soa's waarop je wordt getest.

Meestal verloopt een test als volgt:

• Vraag de arts zelf om een soa-test.
• Eerst gaat de arts na of je risico hebt gelopen en of er klachten zijn. De arts stelt vragen over jezelf, je partner(s) en het seksueel contact dat je hebt gehad.
• Heb je klachten? Dan kan de arts een lichamelijk onderzoek doen en de klachten bekijken.

De arts bepaalt samen met jou welke tests nodig zijn:

• De arts kan testen op chlamydia of gonorroe. Dat kan met een urinestaal of met een PCR-test. Een PCR-test gebeurt met een speciaal wattenstaafje. De arts neemt daarmee een staal uit de keel, aars of vagina. Je kan de test in de vagina of aars ook zelf afnemen. Vraag het aan de arts als je dit wil. 
• Hiv, syfilis, hepatitis B en C worden getest met een bloedafname. 
• Genitale herpes wordt getest door een staaltje te nemen van het wondvocht. Ga dus naar de arts als je een pijnlijk blaasje of zweertje hebt in of rond de vagina, penis of anus..
• De staaltjes worden opgestuurd naar een labo. Na enkele dagen krijg je het resultaat.  
• Genitale wratjes worden vastgesteld door de arts. De arts bekijkt het letsel en stelt vast of het gaat om een wratje of niet.

Tips over testen

Ook bij orale seks kan je een soa krijgen. Heb je gepijpt of gebeft zonder condoom of beflapje? Vraag dan een keeltest aan je arts.

Vraag je arts specifiek om een soa-test. Vraag niet aan de arts om je bloed te testen op ‘alles’. Waarom?

• Dan test de arts misschien enkel op cholesterol en suiker.
• Het is niet zeker dat de arts ook voor hiv, syfilis en hepatitis zal testen.
• En chlamydia en gonorroe worden niet getest in het bloed.

Waar kan ik mij laten testen?

• Bij je eigen huisarts. Je kan ook naar een andere huisarts gaan. 
• In een gespecialiseerd centrum: het Instituut voor Tropische Geneeskunde/Helpcenter in Antwerpen, het MIA-centrum in Brussel of Centre S in Luik.

Is seks je werk? Dan kan je je gratis en anoniem laten testen bij Violett.

Kan ik thuis zelf testen op soa's?

Vandaag kan je ook online een soa-test kopen. Zijn deze tests betrouwbaar? Dat verschilt per soort.

Betrouwbare soa-tests: zelfafname-tests

Er bestaan betrouwbare zelfafname-tests. Let op: dat is niet hetzelfde als een zelftest. Zelfafnametest betekent: je neemt zelf een staal en je stuurt dat naar een labo. De soa-tests van Soa Test Care zijn betrouwbaar, maar deze commerciële tests zijn duur.

Er zijn betrouwbare zelfafname-tests voor chlamydia, gonorroe, hiv, syfilis en hepatitis. 

Zelfafname-tests: wat is het en hoe werkt het? 

• Je neemt thuis een staaltje volgens de gebruiksaanwijzing. 
• Je stuurt het staaltje op naar het labo.
• Je krijgt een bericht over het resultaat.
• Als je positief test, moet je naar de huisarts voor een behandeling. 

Voordelen van een zelfafname-test

• Anoniem  
• Makkelijk
• Je hoeft niet meteen naar de huisarts.

Nadelen van een zelfafname-test

• Duurder dan bij de huisarts 
• Indien de test positief is, moet je toch naar de huisarts 

Zelfafname-tests zijn erg duur en betaal je helemaal zelf. Een soa-test kan goedkoper bij je huisarts. De mutualiteit betaalt je bezoek bij de huisarts en de labokosten voor een groot deel terug.

Zelftests op hiv en andere soa's

Een zelftest waarbij je het resultaat onmiddellijk kan aflezen, bijvoorbeeld op een buisje. Je kan thuis het resultaat aflezen. 

Deze tests zijn niet altijd betrouwbaar. Ze zijn bovendien duur. 

Voldoende betrouwbaar

Voor syfilis, hepatitis en hiv bestaan er al betrouwbare zefltests. 

Lees meer over testen op hiv en de hiv-zelftest.

Onvoldoende betrouwbaar

Voor chlamydia en gonorroe bestaan er nog geen betrouwbare zelftests. 

Wanneer kan ik me laten testen op een soa?

Te vroeg testen kan een verkeerd resultaat geven. Tussen de besmetting en het moment dat een test de soa aantoont, zit een vensterperiode: de periode tussen de besmetting en het moment dat we de besmetting kunnen opsporen.

Een soa-test is betrouwbaar na deze vensterperiode:

• Chlamydia en gonorroe: vanaf 2 weken na het seksueel contact
• Hiv: vanaf 6 weken na het seksueel contact
• Hepatitis B en syfilis: vanaf 3 maanden na het seksueel contact

Bespreek daarom met je arts wanneer je onbeschermde seks had.

Let op: in sommige gevallen is onmiddellijke actie nodig:

• Werd je het slachtoffer van verkrachting? Dan kan je terecht bij een Zorgcentrum na seksueel geweld.
• Liep je een grote kans om hiv op te lopen? Wacht dan niet. Ga onmiddellijk langs de spoeddienst van een universitair ziekenhuis of Hiv-referentiecentrum. Daar kan men een PEP-kuur voorschrijven om een hiv-infectie te voorkomen. Deze kuur moet je snel starten: binnen de 72 uur na het risico-contact. 

Anoniem testen op soa, kan dat?

Ja. Elke arts is gebonden aan het beroepsgeheim en mag aan niemand (ook niet aan je partner) vertellen dat je je hebt laten testen. Je arts mag de uitslag ook niet doorvertellen.

Het resultaat van de labo-test wordt teruggestuurd naar je arts.

De factuur wordt naar je thuisadres gestuurd. Daarop staat alleen dat je bloed en/of urine werd getest, maar niet waarop.

• Heb je liever niet dat de factuur naar je thuisadres wordt gestuurd? Bespreek dat met je arts.
• Wil je niet dat dit bezoek aan de huisarts op je overzicht van de mutualiteit komt? Vraag aan je arts om de derdebetalersregeling toe te passen.
• Heb je een algemeen medisch dossier? Dan zal het testresultaat daarin vermeld staan. 
• Ook in de gespecialiseerde centra kan je je anoniem en of gratis laten testen. Bespreek dit met de arts van het centrum: het Instituut voor Tropische Geneeskunde/Helpcenter in Antwerpen, het MIA-centrum in Brussel of Centre S in Luik.

Hoe vaak moet ik mij laten testen?

De verplichte ziekteverzekering (RIZIV) betaalt 2 keer per jaar een soa-test terug. Je kan je dus om de 6 maanden laten testen. 

Heb je een nieuwe partner en wil je het condoom weglaten? Laat jullie dan beiden testen zodat je zeker bent dat je geen infectie hebt. 

Had je seks zonder condoom en wil je zeker zijn dat je geen infectie hebt opgelopen? Je kan je na 2 weken laten testen op chlamydia en gonorroe. Voor hiv wacht je best 6 weken, voor syfilis 3 maanden.

Heb je vaak wisselende partners? Laat je dan om de 6 maanden testen op soa's. 

Wat als de soa-test positief is?

De arts zal een behandeling opstarten. Je hebt best geen seks:

• Zolang de behandeling duurt.
• Zolang je symptomen hebt.

Zo kan je vermijden dat je je partner(s) ook besmet.

Moet ik mijn partner verwittigen?

Ja. Als je positief test, is het de bedoeling dat je je recente sekspartner(s) inlicht. Dan kunnen zij zich ook laten testen en behandelen.

Je kan hen zelf contacteren. Of je kan je arts vragen om dit anoniem te doen via een brief 'partnernotificatie' of Partneralert.be. 

Veelgestelde vragen

Safe sex (English) - Les pratiques sexuelles sans risque (Français)

More information on safe sex and getting tested (English)

Plus d'informations sur les pratiques sexuelles sans risque (Français)

Ben je zelf arts of hulpverlener? Breng de soa-test ter sprake.

Lees meer over seksuele gezondheid in de artsenpraktijk en gebruik de Onder 4 Ogen gespreksmethode.